Endoskopi Nedir?

Endoskopi, vücut içindeki organların ve dokuların incelenmesi için kullanılan bir görüntüleme tekniğidir. Endoskopi işlemi, esnek bir tüp (endoskop) yardımıyla vücut içine yerleştirilen bir kamera ve ışık kaynağıyla gerçekleştirilir. Bu endoskoplar genellikle ince bir tüpe benzer ve özel olarak tasarlanmıştır, böylece vücudun doğal geçitlerinden (ağız, burun, anüs vb.) girip ilgili organa ulaşabilirler.

Endoskoplar farklı türde olabilir ve her biri belirli organları incelemek için tasarlanmıştır. Örneğin, gastroskopi mide ve onikiparmak bağırsağını incelemek için kullanılırken, kolonoskopi kalın bağırsağı incelemek için kullanılır. Endoskoplar, cerrahi müdahalelerde de kullanılabilir, bu durumda cerrahın doğrudan görsel rehberlik ve müdahale imkanı sağlarlar.

Endoskopik görüntüleme sayesinde, doktorlar organların iç yapısını ve durumunu görsel olarak değerlendirebilirler. Bu, hastalıkların teşhis edilmesi, biyopsi alınması, tedavi amaçlı müdahaleler yapılması veya tedavi sonuçlarının takip edilmesi gibi birçok klinik uygulamada kullanışlıdır. 

Endoskopi Hangi Durumlarda Yapılır?

Endoskopi, vücut içindeki organların ve dokuların doğrudan görsel olarak incelenmesi için kullanılan bir tıbbi görüntüleme tekniğidir. 

Dispepsi: Mide ve onikiparmak bağırsağında yaşanan fonksiyon kaybının belirlenmesi için özofagoskopi, gastroskopi ve duodenoskopi yapılabilir. Bu, sindirim sistemi bozukluklarına neden olan faktörleri tespit etmek için önemlidir.

Yutma Problemleri: Disfaji ve odinofaji gibi yutma zorluğu ve ağrı semptomlarında endoskopik inceleme yapılabilir. Bu durumlar, yemek borusu ve mide üzerindeki potansiyel sorunları belirlemek için önemlidir.

Gastroözofajiyal Reflü Hastalığı (GERD): GERD’in ciddi semptomları veya komplikasyonları varsa, endoskopi GERD’in neden olduğu mide veya yemek borusu hasarını değerlendirmek için yapılabilir.

Üst Sindirim Sistemi Kanaması: Kanlı kusma veya dışkılama gibi semptomlar varsa, bu durumların nedenini belirlemek için endoskopi gerekebilir. Endoskopi ile mide ve onikiparmak bağırsağın iç yüzeyi incelenir ve kanayan bölgeler tespit edilir.

Demir Eksikliği Anemisi: Sebebi belirsiz demir eksikliği anemisi durumunda, üst sindirim sisteminin endoskopik olarak incelenmesi ve kanama veya diğer oluşacak sorunların belirlenmesi önemlidir.

Şüpheli Kitle Varlığı: Üst karın muayenesinde saptanan kitlelerin türünü belirlemek için endoskopi yapılabilir. Bu durumda, kitlelerin iyi huylu mu, kötü huylu mu olduğu ve tedavi seçenekleri hakkında daha fazla bilgi sağlanabilir.

Akalazya: Yemek borusu kaslarının gevşemesi ve mide kapağının işlev kaybı olan akalazyada, endoskopi tanı ve tedavi sürecinde önemli bir rol oynar. Endoskopi ile yemek borusu ve mide üzerindeki kas hareketleri ve işlevsellik incelenebilir.

Bu durumlar, üst sindirim sistemi endoskopisinin teşhis amacıyla yapılabileceği ana durumlardan sadece birkaçıdır. Endoskopinin farklı semptomlarla ilişkili olabileceği pek çok durum vardır ve bu durumlar bireysel olarak değerlendirilir.

Endoskopi Nasıl Yapılır?

Endoskopi işlemi, uygun koşullarda ve alanında uzman doktorlar tarafından gerçekleştirilir. İşlem öncesi hastaya genellikle anestezi uygulanır. Üst sindirim sistemi endoskopisi için genellikle lokal anestezi tercih edilirken, kolonoskopi için genellikle genel anestezi tercih edilir. Bu anestezi, hastanın rahatlaması ve işlem sırasında rahatsızlık hissetmemesi için önemlidir.

Hastanın doğru pozisyonda olması sağlanır. Üst sindirim sistemi endoskopisi için hasta yan yatış pozisyonunda olabilirken, kolonoskopi için sırt üstü yatış pozisyonu daha yaygındır. Pozisyon verme işlemi, hastanın rahatlığını ve işlem sırasındaki görünürlüğü artırmak için önemlidir.

Endoskop, ağızdan, burundan veya anüsten hastanın vücuduna yerleştirilir. Ucunda kamera bulunan ince, esnek bir tüptür. Yerleştirme işlemi sırasında, endoskobun nazikçe ve yavaşça ilerletilmesi sağlanır, böylece vücut dokularında yırtılma veya kanama gibi komplikasyonlar minimize edilir.

Endoskopun yerleştirilmesi ile birlikte, doktor endoskopun ucundaki kamera aracılığıyla iç organları incelemeye başlar. Önce yemek borusu ve mide (gastroskopi) veya rektum ve kolon (kolonoskopi) incelenir. Görüntüler, eş zamanlı olarak bir ekrana yansıtılır ve doktorun detaylı bir değerlendirme yapmasına olanak tanır.

Endoskopi sırasında, doktor gerekli gördüğünde biyopsi alabilir veya tedavi yapabilir. Örneğin, anormal görünümlü bir lezyondan doku örneği alınabilir veya polip çıkarılabilir. Bu işlemler endoskopun ucundan geçirilen özel aletlerle gerçekleştirilir.

İşlem tamamlandıktan sonra, hasta genellikle bir süre dinlenmeye alınır. Eğer anestezi uygulanmışsa, hastanın uyanması ve durumunun stabil hale gelmesi için bir süre gözlem altında tutulabilir. Doktor, işlem sırasında elde edilen sonuçlar hakkında hastayı bilgilendirir ve gerektiğinde tedavi planını açıklar.

Endoskopi işlemi, hastanın konforu ve güvenliği açısından dikkatli bir şekilde yapılmalıdır. Bu nedenle, deneyimli ve alanında  uzman bir doktor tarafından gerçekleştirilmesi önemlidir.

Endoskopi İşlemi Ne Kadar Sürer?

Endoskopi işlemi kişinin durumuna ve yapılan prosedüre bağlı olarak değişebilir. Genellikle, endoskopi işlemi yaklaşık 15 ila 30 dakika sürer. Ancak bazı durumlarda daha uzun veya daha kısa sürebilir. Örneğin, endoskopinin yapılacağı alanın detaylı incelenmesi gerekiyorsa veya eş zamanlı bir tedavi yapılacaksa süre uzayabilir. Ancak genellikle endoskopi işlemi oldukça kısa süren bir işlemdir ve hastalar genellikle işlemden hemen sonra taburcu olabilirler.