İlk Yardımda Bilinmesi Gerekenler?

İlk yardım, herhangi bir kaza veya acil durumda, sağlık ekipleri gelene kadar hayat kurtarma veya durumu daha kötüleşmeden önlem amacıyla yapılan tıbbi olmayan müdahalelerdir. İlk yardım, genellikle tıbbi araç gereç kullanılmadan mevcut malzemelerle uygulanan basit yöntemleri ifade eder.İlk yardım, acil durum müdahaleleri konusunda eğitim almış ve sertifikaya sahip kişiler tarafından yapılmalıdır.

İLK YARDIMIN AMACI

• Yaşamsal fonksiyonların sürdürülmesini sağlamak,
• Hasta/yaralının durumunun kötüleşmesini engellemek,
• İyileştirmeyi kolaylaştırmak.

İLK YARDIM TEMEL UYGULAMALARI

Koruma:

• Kazaya uğrayan aracı güvenli bir alana alın.
• Olay yeri görünebilir biçimde işaretlenmeli ve meraklı kişiler uzaklaştırılmalı.
• Kazaya uğrayan aracın kontak anahtarı kapatılmalı.
• Sigara içilmemeli ve içilmesine izin verilmemeli.
• Gaz varlığı söz konusu ise gerekli önlemler alınmalı, ortam havalandırılmalı.
• Kıvılcım oluşturacak ışıklandırma veya çağrı araçlarının kullanımına izin verilmemeli.
• Hasta/yaralılar yerlerinden kımıldatılmamalı ve yaşam bulguları değerlendirilmeli.
• Kanamalı durumlarda korunma için eldiven giyilmeli.

Bildirme:

• Gerekli yardım kuruluşlarına (112) en hızlı şekilde haber verilmeli.
• 112 arandığında kesin yer ve adres, kim, hangi numaradan arıyor, olayın tanımı, hasta ya da yaralı sayısı, durumu, nasıl bir yardım aldıkları açıklanmalı.

İlk Yardımcının Müdahalede Yapması Gerekenler:

• Yaralının durumu değerlendirilmeli.
• Yaralının korku ve endişeleri giderilmeli.
• Yaralıya müdahalede yardımcı olacak kişiler organize edilmeli.
• Yaralının durumunun ağırlaşmasını engellemek için gerekli müdahale gerçekleştirilmeli.
• Kanama, kırık, çıkık ve burkulma durumlarında yerinde müdahale edilmeli.
• Yaralının yarasını görmesine izin verilmemeli.
• Yaralıları hareket ettirmeden müdahalede bulunulmalı.
• Yaralılar en uygun yöntemlerle en yakın sağlık kuruluşuna sevk edilmeli (112).
• Tehlike yoksa hasta ya da yaralı yerinden kımıldatılmamalı.

İnsan Vücudu İle İlgili Bilinmesi Gerekenler

Dolaşım sistemi

• Dolaşım sistemi, vücudun temel işlevi olan oksijen, besin, hormonlar, pıhtılaşma ve koruyucu elemanları hücrelere taşıyarak, yaşamsal fonksiyonları destekler.
• Kalp, damarlar ve kandan oluşan bu sistem, vücuttaki yaşamsal süreçleri düzenleyen önemli bir yapıdır.
• Kan dolaşım sistemi içinde dolaşan, kırmızı renkli olan yaşamsal sıvı, vücudun enerji ve besin ihtiyaçlarını karşılamak için etkili bir taşıma aracıdır.
• Yetişkin bir bireyde, ortalama 4-5 litre kan bulunur ki bu, vücut ağırlığının yaklaşık %8’ine denk gelir veya 1/13’ünü oluşturur.
• Bu dinamik sistem, vücuttaki hücrelere sürekli olarak oksijen ve besin sağlayarak, metabolik fonksiyonların sürdürülmesine katkıda bulunur.

Kanın Vücuttaki Görevleri

1. Kan, vücuttaki temel görevlerinden biri olarak oksijen ve besin öğelerini taşır, böylece hücrelere enerji sağlar.
2. Ayrıca, kan vücut sıcaklığını muhafaza ederek, metabolik süreçlerin düzenlenmesine ve uygun bir sıcaklıkta tutulmasına yardımcı olur.
3. Kan, immün sistem bileşenleri içerir ve bu sayede vücudu enfeksiyonlara karşı korur, patojenlere karşı savunma sağlar.

Nabız

1. Nabız, kanın atardamarlara yaptığı basınçtır ve vücuttaki dolaşım sisteminin bir göstergesidir.
2. Yetişkin bir insanın normal nabzı genellikle 60-100 atım/dakika arasında değişir, bu değer kalp atış hızını ifade eder.
3. Çocuklar için normal nabız değeri, genellikle 100-120 atım/dakika arasında bulunur ve bu, yaşa bağlı olarak değişiklik gösterebilir.
4. Bebeklerde ise nabız, genellikle 100-140 atım/dakika aralığında normal olarak kabul edilir ve büyüme ve gelişme süreçlerine bağlı olarak değişebilir.
5. Nabız ölçümü, kişinin genel sağlık durumu ve kalp-dolaşım sistemi hakkında önemli bilgiler sağlar.

Solunum Sistemi

Oksijeni (O2) içeri alarak, karbon dioksit gibi zararlı atıkları (CO2) dışarı atan solunum sistemi, ağız ve burun ile başlayıp, soluk borusu, bronşlar ve bronşçukları içeren iki bölümden oluşur.

SOLUNUM YOLU ——- AKCİĞERLER
Ağız – Burun ————— Bronşlar
Burun Boşluğu ———- Bronşcuklar
Yutak
Damak
Soluk Borusu

Solunum Sayısı

Solunum sayısı; yetişkin kişilerde 12-20 kez/dakika, çocuklarda 16-22 ve
bebeklerde ise 18-24 kez/dakika’dır

Vücut Isısı

Normalde koltuk altından ölçülmelidir. Yetişkin bir insanın vücut sıcaklığı
36,5°C’dir. Bebeklerin ise 37,5°C normal değer kabul edilir.

Hasta Yaralı Değerlendirmesi

Solunum Yolu Açıklığının Değerlendirilmesi

• Yaralının ağız içini kontrol ederek, varsa yabancı cisimleri işaret parmağı ile çıkarın.
• Bir elinizi yaralının alnına, diğer elinizin 2 parmağını çene kemiğinin üzerine koyarak alından baskı yapın ve başı geriye doğru iterek Baş Geri-Çene Yukarı pozisyonunu sağlayın.

Solunumun Değerlendirilmesi

• Hasta/yaralının solunumu, Bak-Dinle-Hisset yöntemiyle 10 saniye süreyle değerlendirilir.

Dolaşımın Değerlendirilmesi

Bilinci kapalı ve solunumu olan durumda yaralının nabzı değerlendirilir.

• Yetişkin ve çocuklarda şah damarından 3 parmak ile 5 saniye,
• Bebeklerde ise kol atardamarından 3 parmak ile 5 saniye kontrol edilir.

İlk değerlendirme sonucunda, yaralının bilinci kapalı ancak solunum ve nabzı varsa hemen koma pozisyonu verilir ve ardından diğer yaralılar değerlendirilir.