Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları

Pediatri Nedir? Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Nedir?

Pediatri diğer bir deyişle çocuk sağlığı ve hastalıkları, yenidoğan döneminden 18 yaşına kadar olan tüm bebeklerin, çocukların ve ergenlerin tanısı, takibi ve tedavisi ile ilgilenen bilim dalı olarak tanımlanabilir. 0 ile 18 yaş arasındaki dönemde çocukların doğumsal hastalıklarının, doğum sonrası süreçte uygulanması gereken aşı takviminin, aynı zamanda mental, fiziksel ve motor gelişiminin takibi çocuk sağlığı ve hastalıkları uzmanları tarafından gerçekleştirilir.

Çocuk sağlığı ve hastalıkları bölümü kapsamında yapılan rutin muayenelerde bebeklerin boy, kilo, beslenme ve benzeri gelişimi değerlendirilir. Ayrıca bebeklerin günlük yaşam becerilerinin, ifade ve anlamalarının gelişimi, aynı zamanda psikolojik ve nörolojik gelişimleri gibi birçok süreç kontrol ve takip edilir.

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hangi Hastalıklara Bakar?

Çocuk sağlığı ve hastalıkları alanında uzman hekimler; bebekte anne karnındayken oluşabilecek anomalilerden ve rahatsızlıklardan ileri yaşlara kadar pek çok farklı rahatsızlığın tanısı ve tedaisi ile ilgilenir.

Doğumsal anomaliler, erkek çocuklarda sünnet, cerrahi müdahale gerektiren yanıklar ve yaralanmalar, apandisit, fıtık türleri, makatta çatlak ya da polipler, deride ortaya çıkan lezyon ya da hemanjiom başta olmak üzere birçok farklı rahatsızlık çocuk cerrahisi kapsamındadır.

Çocukluk çağında görülen hematolojik hastalıklar, sık tekrarlayan enfeksiyonlar, yorgunluk ve bitkinlik hali, kemik ve eklem ağrıları, lenf bezlerinde büyüme, kanamalar, polisiyemiz, lenfoma, kilo problemleri, sarılık, lösemi ve Akdeniz anemisi gibi rahatsızlıklar ile çocuk hematolojisi ilgilenir.

Nefroloji, böbrek ve üriner sistem hastalıklarıyla ilgilenen daldır. İdrar yolu enfeksiyonları, diyaliz, üriner sistem anomalileri, akut böbrek yetmezliği, antenatal hidronefroz, vezikoüreteral reflü, üriner sistem taş hastalığı ve böbrek nakli gibi süreçler çocuk nefrolojisi kapsamında yer alır.

Kabızlık, reflü, ishal, sarılık, laktoz intoleransı ve çölyak hastalığı başta olmak üzere gastroenterolojik sistem hastalıkları ile çocuk gastroenterolojisi ilgilenir. Gastroenteroloji; yemek borusu, mide, karaciğer, bağırsaklar, safra kesesi ve pankreastan oluşan sindirim sistemi içerisindeki organlar ile bu organlardan kaynaklanan hastalıkları inceler.

0 ila 18 yaş arasındaki bireylerin romatizmal hastalıklarının tanısı ve tedavisiyle çocuk romatolojisi ilgilenir. Özellikle kas – iskelet sistemi, damarlar, cildin akut ve kronik inflamasyonuyla karakterize multisistem hastalıkları çocukluk romatizmal hastalıkları olarak tanımlanabilir. Bu kapsamda bakılan başlıca hastalıklar arasında; ailesel Akdeniz ateşi, çocukluk romatizması, sistemik lupus eritamatozus, genetik bir bozukluğa bağlı tekrarlayan ateş, psoriatik artrit, vaskülitlekr, Kawasaki hastalığı, Henöch Schonlein Purpurası, Behçet hastalığı, skleroderma, hipermobilite sendromu, çocukluk çağı dermatomiyoziti ve ağrı sendromları sayılabilir.

Çocuk kardiyolojisi, bebeğin anne karnında bulunduğu dönemden 18 yaşına kadar olan dönemde yaşanan kalp problemleriyle ilgilenir. Çocuklardaki kalp rahatsızlıkları doğuştan olabilir ya da sonradan ortaya çıkabilir.

Vücutta hormon salgılama görevini üstlenen iç salgı bezleri, endokrin sisteminin bir parçasıdır. Salgılanan hormonların büyüme, gelişme, üreme ve dışarıya verilen tepkileri kontrol altına alma gibi görevleri vardır. Salgı bezleri doğru çalışmadığında ortaya çıkan hormonal bozukluklar ve bunların neden olduğu hastalıklar ile çocuk endokrinolojisi ilgilenir. Çocuk endokrinolojisinin baktığı başlıca hastalıklar; erken ergenlik, obezite, tiroid ve guatr, Turner sendromu, osteoporoz, büyüme geriliği, diyabet, raşitizm ve cinsel gelişim bozukluklarıdır.

Alerjik hastalıklar normalde zararsız olan alerjenlere karşı bağışıklık sisteminin gösterdiği aşırı tepkiden kaynaklanır. Genetik ve çevresel faktörlerin etkileşiminin bir sonucu olan bağışıklık sistemi ve alerjik hastalıkların tanısı ve tedavisi, çocuk immünolojisi ve alerji bölümü bünyesinde gerçekleştirilir. Alerjik rinit, egzama, besin alerjileri, astım, atomik dermatit ve alerjik nezle gibi rahatsızlıkların tanısı ve tedavisi bu alanda uzman hekimler tarafından üstlenilir.

Kanser vücut hücrelerinin kontrolsüz bir şekilde çoğalmasıyla ortaya çıkan ve yalnızca yetişkinleri değil, çocukları da etkileyen ciddi bir hastalıktır. Lenfoma, lösemi ve farklı tümör çeşitleri gibi vücudun değişik bölgelerinde ortaya çıkabilen Onkolojik rahatsızlıkların tanısı ve tedavisi ile çocuk onkoloji doktorları ilgilenir.

Çocuklarda En Sık Rastlanan Hastalıklar ve Tedavileri Nelerdir?

Çocuk doktorları, çocukların sağlığı ve gelişimine ilişkin pek çok farklı konu ile ilgilenir. Bu kapsamda yer alan hastalıklar şu şekilde sıralanabilir:

Grip, soğuk algınlığı, kulak enfeksiyonu, zatürre, boğaz enfeksiyonu, bronşit gibi enfeksiyonlar
Yetersiz beslenme, anoreksiya, bulimia, obezite gibi beslenme bozuklukları
Yetersiz büyüme, gecikmiş gelişme, kısa boy, obezite ve ergenlik problemleri gibi büyüme ve gelişme sorunları
Astım, kalp hastalıkları, diyabet, lösemi ve çölyak hastalığı gibi kronik hastalıklar
Besin alerjileri, egzama ve polen alerjileri gibi alerjik reaksiyonlar

Çocuklarda en sık rastlanan hastalıklar ve tedavileri ile aşağıda belirtilmiştir:

Üst solunum yolu enfeksiyonları: Grip, soğuk algınlığı, boğaz enfeksiyonu gibi enfeksiyonlar çocuklarda sıklıkla görülür. Üst solunum yolu enfeksiyonları genellikle bol sıvı tüketilmesi, istirahat, burun tıkanıklığının giderilmesi amacıyla burun spreyi kullanılması gibi yöntemler kullanılarak evde tedavi edilir.

Kulak enfeksiyonları: Çocuklarda sıklıkla görülen hastalıklardan biri de kulak enfeksiyonlarıdır. Kulak enfeksiyonlarının tedavisi amacıyla antibiyotik kullanımı ya da kulakta drenaj gibi yöntemler tercih edilebilir.

Astım: Solunum yollarının daralması sonucu ortaya çıkan astım hastalığının tedavisinde genellikle “inhaler” olarak adlandırılan ilaçlar kullanılır.

İshal: Sulu ve sık dışkılamayla karakterize bir hastalık olan ishalin tedavisinde; sıvı kaybını önlemek için bol sıvı tüketmek, oral rehidrasyon solüsyonları almak ve gerekli durumlarda antibiyotik kullanmak gibi yöntemler uygulanabilir.

Cilt enfeksiyonları: Mantar, bakteri ya da virüsler cilt enfeksiyonlarına neden olabilir. Cilt enfeksiyonları; enfekte bölgenin temizlenmesi, ilaçlı kremler ya da antibiyotikler kullanılması gibi yöntemlerle tedavi edilebilir.

Alerjik reaksiyonlar: Polen alerjileri, besin alerjileri ve egzama gibi alerjik reaksiyonların tedavisinde en önemli adım, alerjenlerden uzak durmaktır. Tedavi sürecinde antihistaminik ilaçlar ve kortikosteroid kremler kullanılabilir.

Çocuklarda Enfeksiyon Hastalıkları Nelerdir?

Virüsler, bakteriler, mantarlar ve parazitler çocuklarda bir dizi enfeksiyon hastalığının gelişmesine ve vücudun normal işleyişinin bozulmasına neden olabilir. Vücudun farklı bölgelerinde ortaya çıkan ve çocukların bağışıklık sistemini tetikleyen enfeksiyonlar arasında sinüs enfeksiyonları, zatürre, sıtma, idrar yolu enfeksiyonları, grip ve çiçek gibi hastalıkları sayılabilir. Çocukluk dönemi enfeksiyonları genellikle öksürük, ateş, bulantı, kusma ve terleme belirtileriyle kendini göstermeye başlar.

Üst solunum yolu enfeksiyonları

Akut tonsilit
Nezle (Rinit)
Larenjit
Nazofarenjit
Orta kulak iltihabı (Otitis media)
Krup
Bronşit

Alt solunum yolu enfeksiyonları

Bronşiyolit
Zatürre (Pnömoni)

Üst solunum yollarında genellikle bakteriyel, bazı durumlarda ise viral nedenlerden kaynaklanan enfeksiyonlar, doğru tedavi ve takip süreciyle birlikte 7 ila 10 gün içinde iyileşme kaydeder. Tedavi edilmemesi durumunda üst solunum yolundan alt solunum yoluna ilerleyebilir. Buna bağlı olarak enfeksiyon devamında pnömoni, bronşolit ya da menenjit gibi daha ciddi bir hal alabilir.

Solunum yolu enfeksiyonlarının dışında çocuklarda patojen parazit ve mantar kaynaklı enfeksiyonlar oluşması mümkündür. Bunlar arasında en yaygın görülen hastalıklar aşağıda sıralanmıştır:

Kızamık
Difteri
Kızıl
5. hastalık
Toksik sok sendromu
Akut gastroenterit
Suçiçeği
Menenjit
Impetigo
CMV
Toksoplazmozis
Yüzeysel mantar enfeksiyonları

Bu patojenler diğer insanlardan bulaş dışında yeterince temiz olmayan gıdalardan, kirli su ve topraktan vücuda alınabilir. Vücuda yabancı bir mikroorganizma girdiğinde savunma sistemi çalışmaya başlar. Vücudun gösterdiği tepki olan ateş yükselmesi genellikle ilk bulgudur. Belirtiler hasta özelinde patojenin tipine ve yerleştiği bölgeye göre değişebilir. Ateşle birlikte terleme, bulantı, kusma, kramp, deri döküntüsü, cilt kızarıklığı, kas ve eklem ağrısı sıklıkla görülür.

Enfeksiyona neden olan hastalıklar konjenital (doğuştan gelen) ya da doğum sonrası direkt ya da indirekt bulaş yoluyla ortaya çıkabilir. Konjenital enfeksiyonlar, anneden çocuğa plasenta yoluyla geçer. Enfeksiyonun tanısında patojen olduğundan, yapılan tetkiklerde patojen ya da vücudun patojeni yok etme amacıyla oluşturduğu antikorlar araştırılır. Tanı aşamasında hemogram testi, deri kazıntı örneği, balgam örneği, sürüntü testi, Seroloji testler, idrar ve dışkı örneği son derece önemlidir.

Hastalık tanısı koyulduktan sonra doktor tavsiyelerine eksiksiz bir şekilde uymak, patojene özgü ilaçları düzenli olarak kullanmak ve hijyen konusunda normale göre daha dikkatli olmak gerekir. Bakteriyel enfeksiyonlarda düzenli antibiyotik kullanımı söz konusuyken; viral, parazitler ve mantar enfeksiyonlarında antibiyotik kullanılmaz. Hızlı ve sağlıklı bir iyileşme süreci yaşanabilmesi için temiz su ve iyi yıkanmış çiğ sebzeler tüketilmesi, yeterince istirahat edilmesi, dengeli bir beslenme programı uygulanması, genel hijyene dikkat edilmesi ve normal sıcaklıkta bir odada bulunulması önerilir. Enfeksiyon, hekim kontrolünde olunması ve ilaçların düzenli olarak alınması durumunda ön görülen sürelerde vücuttan atılabilecektir.