Kadın Hastalıkları ve Doğum

Kadın Hastalıkları ve Doğum Nedir?

Kadınların üreme sağlığına odaklanan tıbbi uzmanlık dalı olan Kadın Hastalıkları ve Doğum; gebelik, doğum, jinekolojik sağlık sorunları ve üreme organlarıyla ilgili diğer sağlık sorunlarını kapsayan bir alandır. Kadın Hastalıkları ve Doğum uzmanları, kadınların genel sağlığına odaklanırken özellikle gebelik, doğum, doğum kontrolü, jinekolojik kanserler, menstrüel sorunlar ve üreme sistemiyle ilgili diğer durumları değerlendirip tedavi eder.

Rahim, rahim ağzı, vulva, vajina ve tüpler gibi kadın üreme organlarına ilişkin her tür hastalığın teşhisi ve tedavisi, aynı zamanda gebelik takibi ve gebelik sorunlarının giderilmesi kadın hastalıkları ve doğum bölümünün sorumluluğundadır. Ayrıca infertilite sorununun teşhisi, aşılama ve tüp bebek yöntemleri aracılığıyla tedavisi de Kadın Hastalıkları ve Doğum bölümünün sorumluluk alanında yer almaktadır.

Kadın Hastalıkları ve Doğum Bölümü Hangi Alanlara Bakar?

Kadın Hastalıkları ve Doğum bölümü, kadın hastalıklarının teşhisi ve tedavisi ile gebelik süreci işlemlerinin takibini ve doğumu gerçekleştirir. Kadın Hastalıkları ve Doğum bölümünün baktığı alanlar şu şekilde sıralanabilir:

Kadın Hastalıkları (Jinekoloji)

Periyodik jinekolojik muayenelerin gerçekleştirilmesi
Ultrasonografik incelemeler
Meme hastalıkları
Hormonal bozuklukların tanısı ve tedavisi
Ultrason, kan tahlili, Smear ve HPV testi ile kanser taraması
Aile planlaması yöntemleri

Gebelik ve Doğum

Gebelik öncesi muayene ve bilgilendirme
Annenin sağlık kontrolü ve laboratuvar tetkikleri yapılması
Gebeliğin abdominal ve/veya transvajinal ultrasonla tespiti ve gelişim sürecinin takip edilmesi
Bebekte ailesel sakatlık ya da doğumsal problem varlığının tespitine yönelik ultrasonografik fetal anomali taraması
İkili ve üçlü-dörtlü tarama testleri, genetik testler ve amniyosentez
Gebelik süreci problemli anne adaylarının yüksek riskli gebelik kapsamında izlenmesi
İlerleyen gebelik haftalarında bebeğin kalp atışlarının NST ile izlenmesi
Doğum sürecinin normal doğum ya da sezaryen doğum yoluyla gerçekleştirilmesi

Ürojinekoloji

Rahim sarkması, idrar kaçırma ve idrar torbasının sarkması son derece ciddi ve tedavi edilmesi gereken problemlerdir. Bu tür şikayetleri olan hastalar muayene, klinik değerlendirme ve ürodinamik inceleme süreçlerinden geçirilir. Bu sayede, her hasta özelinde uygun tedavi yöntemi belirlenir.

Jinekolojik Onkoloji

Meme kanseri, rahim ağzı kanseri ve yumurtalık kanseri tüm dünya genelinde kanser kaynaklı kadın ölümlerinde ilk sıralarda yer alır. Düzenli olarak bazı basit testleri yaptırmak jinekolojik kanser türlerinin erken teşhisini sağlayarak daha büyük sorunlar yaşanmasını önleyebilir. Kadın Hastalıkları ve Doğum bölümü; rahim kanseri, rahim ağzı kanseri, meme kanseri ve dış genital organlarda görülen kanser türleri ile ilgilenir.

Bunların yanı sıra yumurtalık kanseri taraması ve tanısı ile rahim ağzı kanseri aşısı için bilgilendirme ve uygulama da Kadın Hastalıkları ve Doğum bölümü tarafından gerçekleştirilir.

Androloji (Üreme Sağlığı)

İnfertilite
İnfertilite tetkikleri
Yumurtlama takibi ve yumurtlamaya ilişkin sorunlar
Endometriozis (Çikolata kisti)
Histereskopi
Kanal tıkanıklıkları

Menopoz

Menopoz kadın sağlığı açısından son derece önemli ve düzenli jinekolojik muayenenin aksatılmaması gereken bir dönemdir. Menopoz döneminde yapılması gereken kontroller şu şekilde sıralanabilir:

Periyodik jinekolojik muayene
Kemik yoğunluğu ölçümü
Meme ultrasonu
Mamografi
Gerekli görülmesi hâlinde hormon replasman tedavisi

Kadın Hastalıkları ve Doğumda Yapılan İşlemler ve Tetkikler Nelerdir?

Kadın Hastalıkları ve Doğum bölümü obstetrik bakım hizmetlerinin, cerrahi ve medikal jinekolojik girişimlerin uygulandığı bir branş olma özelliğini taşır. Kadın Hastalıkları ve Doğum bölümünde gerçekleştirilen işlemler ve tetkiklerden bazıları şu şekildedir:

Jinekolojik muayene
Servikal biyopsi (Rahim boynu bölgesinden doku örneği alınması prosedürü)
Kolposkopi (Tanı ya da tedavi amacıyla serviksin görüntülenmesi)
Endometrial ablasyon (Uterus içindeki doku büyümelerini ortaya kaldırmaya yönelik cerrahi prosedür)
Histerektomi (Uterusun cerrahi prosedürle çıkarılması)
Kolporafi (Vajinal duvarın tamiri)
Ooferektomi (Overlerin cerrahi prosedürle çıkarılması)
Pelvik laparoskopi (Pelvik organların karın duvarına açılan küçük delikler ve skopi yardımıyla görüntülenmesi)
Tüp ligasyon (Gebeliği önleme amacıyla fallop tüplerinin bağlanması)
Çeşitli ultrasonografi incelemeler
Hormonal bozuklukların tespiti ve kontrolü için kan testleri
Menopoz döneminde kemik yoğunluğu ölçümü
Mamografi
Smear testi
HPV testi
Rahim içi araç (IUD) yerleştirme ve çıkarma
Normal doğum
Sezaryen doğum
Kürtaj

Jinekolog Hangi Hastalıklara Bakar?

Jinekoloji, kadın hastalıkları ve sağlıklı üremeye odaklanan bir tıp uzmanlık alanıdır. Kadın sağlığı ve hastalıklarını inceleyen bu alanda uzmanlaşmış hekimlere “jinekolog” adı verilir. Jinekologlar aynı zamanda Kadın Hastalıkları ve Doğum uzmanı olarak da bilinir.

Jinekologlar rahim ağzı, yumurtalıklar, vajina, uterus, fallop tüpleri ve kadın üreme sistemi konusunda uzmanlık sahibidir. Kadın üreme sistemiyle ilgili çeşitli hastalıkların teşhisi ve tedavisiyle ilgilenen jinekologların ele aldığı bazı hastalıklar ve durumlar aşağıda sıralanmıştır:

Jinekolojik Enfeksiyonlar: Vajinal enfeksiyonlar ve pelvik inflamatuar hastalık gibi jinekolojik enfeksiyonların teşhisi ve tedavisi.
Jinekolojik Kanserler: Rahim, rahim ağzı, yumurtalık ve diğer jinekolojik organlarda gelişen kanserlerin taraması, teşhisi ve tedavisi.
Jinekolojik Kistler ve Tümörler: Rahim, yumurtalık ya da diğer jinekolojik organlarda oluşan kistler, tümörler ve diğer kitlelerin değerlendirilmesi ve tedavisi.
Adet Düzensizlikleri: Anormal adet kanamaları, ağrılı adet dönemleri ve adet düzensizlikleri gibi menstrüel sorunların incelenmesi.
Kısırlık ve Üreme Sağlığı: Gebelik isteği olan çiftlerde kısırlık sorunlarının değerlendirilmesi ve üreme sağlığının takibi.
Doğum Kontrolü ve Aile Planlaması: Kadınların hamilelik isteklerini ve planlarını yönetmelerine yardımcı olan doğum kontrol yöntemleri hakkında danışmanlık.
Cinsel Sağlık: Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonların teşhisi ve tedavisi, cinsel sağlık sorunlarının değerlendirilmesi.
Pelvik Ağrı ve Rahim Problemleri: Pelvik ağrı, endometriozis, rahim sarkması gibi sorunların değerlendirilmesi ve tedavisi.
Jinekolojik Cerrahi: Rahim alınması (histerektomi), yumurtalık kistlerinin çıkarılması, rahim ağzı cerrahisi gibi jinekolojik cerrahi işlemlerin gerçekleştirilmesi.
Menopoz: Menopoz dönemi ve bu döneme geçişte yaşanan semptomların yönetimi ve tedavisi.
Normal Doğum: Aslında doğumun doğal şekli olan normal doğumda, bebek vajinal yoldan dünyaya gelir. Normal doğumun ilk evresinde düzenli kasılmalar yaşanır. İkinci evre, tam dilatasyondan bebek doğana kadar geçen süreci kapsar. Üçüncü evrede ise plasenta ayrılır. Anne adayının normal doğum yapabilmesi için rahim ağzı açıklığı 8 ila 10 cm’ye ulaşmalıdır.
Sezaryen Doğum: Bir ya da birden fazla bebeğin dünyaya gelmesini sağlamak için anne karnında ve rahminde kesi yapılmasını gerektiren bir cerrahi prosedürdür. Sezaryen genel anestezi ya da epidural anestezi altında yapılabilir. Anestezi uygulandıktan sonra karın bölgesinin alt kısmından 8 ila 9 cm’lik yatay bir kesi yapılır. Karın duvarı açılıp kesik derinleştirildikten sonra tüm karın katları açılır ve rahim duvarına erişilir. Plasenta rahimden dışarı alınır ve bebek çıkarılır. Sezaryen; normal doğum sırasında güçlük yaratabilecek bir tıbbi durum olması, bebeğin ideal doğum pozisyonunda olmaması, bebeğin büyük ve normal doğum esnasında servikse zarar verebilecek olması gibi durumlarda tercih edilebilir.
Kürtaj: Genellikle istenmeyen gebelikleri sonlandırmak için başvurulan bir yöntem olan kürtaj, aynı zamanda çeşitli rahim hastalıklarına tanı koymak, rahim içi temizliği yapmak ya da patoloji için doku almak gibi farklı amaçlarla da uygulanabilir. Özellikle gebeliğin ilk döneminde ortaya çıkan bazı durumlarda, kürtaj tıbbi bir gereklilik haline gelebilir. İstenmeyen gebeliklerin sonlandırılması amacıyla uygulanacak kürtaj işlemi, ülkemiz yasalarına göre 10. haftaya kadar yapılabilir.

Kadın Hastalıkları ve Doğumda Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Kadın Hastalıkları ve Doğum alanında pek çok farklı hastalık ve bunlara yönelik tedavi protokolü vardır. Yani her hastalığa yönelik olarak uygulanacak tedavi yöntemi farklıdır. Kadın Hastalıkları ve Doğum, gebeliğin yanı sıra birçok farklı alanda aktif olarak çalışmakta olup bu alanlardaki hastalıkların tedavisinde farklı yöntemler uygulanabilmektedir.

Kadın Hastalıkları ve Doğumda en sık kullanılan tedavi yöntemlerinden bazıları:

İlaç tedavisi
Cerrahi müdahale
Pelvik taban egzersizi gibi fiziksel tedaviler
Diyet ve egzersiz
Psikolojik destek

Kadın Hastalıkları ve Doğum Bölümü’nde en sık kullanılan cerrahi yöntemler ise şu şekilde sıralanabilir:

Laparoskopik Ameliyatlar

Kapalı ameliyat olarak da bilinen laparoskopik ameliyatlar, pek çok kadın hastalığının tedavisi amacıyla uygulanabilir. Karnın alt bölgesinden 2 ya da 3 noktadan küçük kesiler yapılır. Kamera ve cerrahi aletler yardımıyla gerçekleştirilen bu yöntem: yumurtalık kisti, miyom, endometrioma, histereküomi, dış gebelik, derin pelvik endometriozis, yumurtalıkların alınması, rahmin alınması, rahim kanseri, bazı rahim ağzı kanseri vakaları, tüplerin alınması ve bağlanması durumlarında kullanılabilir.

Miyom Ameliyatları

Miyom ameliyatlarının laparoskopik cerrahi ile yapılması tercih edilebilir. Miyomların sayısı fazlaysa, büyüklüğü ve yerleşim yeri uygun değilse açık cerrahi gündeme gelebilir. Hastanın ileri yaş grubunda olduğu ve bir daha miyom sorunu yaşanmasının istenmediği durumlarda rahmin alınması söz konusu olabilir.

Over Cerrahisi

Over cerrahisi kapsamında, yumurtalıkların biri ya da her ikisi çıkarılabilir. Bu prosedür tek başına yapılabilir ya da rahim alma operasyonuyla birlikte gerçekleştirilebilir.

Histeroskopi

Bu prosedürde fiberoptik ışık kaynaklı cihaz rahim ağzı yoluyla rahim boşluğuna sokulur ve rahim içi endoskopik olarak incelenir. Histerosalpingografide yani rahim filminde, rahim boşluğunun kenarlarında düzensizlikler ya da dolma defektleri saptanırsa, rahimde şekil bozukluğu ya da yapısal bozukluk varsa, rahim içi yapışıklıkları değerlendirmek ve tedavi etmek gerekiyorsa, miyom ya da rahim içi poliplerin tanısı ve tedavisine gerek duyuluyorsa histeroskopi yönteminden faydalanılabilir.

Rahim ve İdrar Torbası Sarkması

Doğum yapan kadınlarda sıklıkla görülen bir durumdur. Kasık ağrısına, bel ağrısına, idrar kaçırmaya ve tekrarlayan enfeksiyonlara yol açabilir. Bu sorunların tedavisi amacıyla kapalı yöntem ameliyatlar uygulanabilir.

HPV

HPV diğer bir deyişle Human Papilloma Virüs, son derece yaygın görülen ve genellikle herhangi bir şikayete neden olmayan bir sağlık sorunudur. Diğer yandan bazı kişilerde genital siğil ve kanser gelişimine zemin hazırlayabilir. HPV’nin tespiti için Smear testi yapılır. HPV varlığı tespit edilirse, daha derin bir araştırmaya gerek duyulabilir. HPV kaynaklı rahim ağzı kanserinin oluştuğu durumlarda, hasta özelinde belirlenen tedavi yöntemleri uygulanabilir.